Spraak

We spreken in zinnen die bestaan uit woorden, lettergrepen en letters. Elke letter heeft zijn eigen klank. Woorden bestaan uit verschillende klanken achter elkaar. Kinderen leren de klanken van hun ouders / opvoeders, door na te doen. Door het verkeerd uitspreken van een letter (of combinaties ervan) krijgen woorden een andere betekenis.

Op deze pagina staat informatie over problemen die met spraak te maken hebben.

Vertraagde spraakontwikkeling
Een vertraagde spraakontwikkeling is te herkennen doordat een kind klanken weglaat (sap -> ap, snoep -> soep), woorden inkort (ballon -> blom, telefoon wordt teefoon) de ene klank vervangt door een andere (kaas wordt taas) of klanken verkeerd uitspreekt. Het kind is daardoor moeilijk te verstaan hierdoor kunnen communicatieproblemen ontstaan. Dit kan  leiden tot verwarring en frustratie of vermijdingsgedrag (“Ik weet het niet of Zeg jij het maar”).

Onduidelijk spreken
Mensen die onduidelijk spreken, spreken binnensmonds en slap of ze spreken te snel en met onvoldoende intonatie. Als gevolg daarvan zullen ze regelmatig horen: Wat zeg je?

Slissen
Verkeerd spreken kan het gevolg zijn van afwijkende mondgewoonten. De tong komt dan vaak tegen of tussen de tanden in rust, tijdens slikken maar ook tijdens het spreken. Bij de t,d,n,l,s of z is dit zichtbaar en soms hoorbaar.

Nasaliteit
Er bestaan verschillende vormen van nasaliteit. Bij open neusspraak, onder andere veroorzaakt door een aangeboren lip-kaak- en/of gehemeltespleet (schisis), stroomt er tijdens het spreken teveel lucht door de neus. Gesloten neusspraak komt omdat er tijdens het spreken te weinig lucht door de neus stroomt. Mensen klinken dan alsof ze voortdurend flink verkouden zijn. Ook bestaat een combinatie van beide vormen.

Problemen met de nasaliteit komen vaak voor bij kinderen met een schisis, maar kunnen ook ontstaan door (chronische) verkoudheden, een scheef neustussenschot, onvoldoende mondmotoriek, vergrote keelamandelen, etc.

Stotteren
Stotteren is een van de bekendste spraakstoornissen en kun je herkennen aan het herhalen van klanken, lettergrepen en woorden, het verlengen van klanken en het geheel niet meer kunnen spreken. Zowel volwassenen als kinderen kunnen hier last van hebben. Bij jonge kinderen, is stotteren soms lastig te herkennen omdat het geleidelijk ontstaat en niet vloeiend spreken bij heel jonge kinderen als min of meer normaal wordt ervaren.

Wanneer u zich zorgen maakt over de haperingen van uw kind, adviseren wij u om telefonisch contact op te nemen. Dan kijken wij samen met u of we uw kind verder kunnen helpen. Snel ingrijpen voorkomt dat uw kind chronisch gaat stotteren.

Gehemeltespleet/schisis
Kinderen die geboren zijn met een lip-, kaak- en/of gehemeltespleet (hazenlip) hebben vaak problemen met eten, drinken en spreken. Omdat de mond- en de neusholte met elkaar verbonden zijn, kan er voeding van de mond in de neus terechtkomen, maar kan er tijdens het spreken ook lucht naar de neus ontsnappen waardoor hun spraak nasaal klinkt. Als gevolg hiervan vormen kinderen hun klanken soms op een ongebruikelijke manier waardoor ze slecht verstaanbaar worden en hun communicatiemogelijkheden worden beperkt. Doordat deze kinderen ook een grotere kans lopen op middenoorproblemen, kunnen ze ook slechter gaan horen waardoor de spraaktaalontwikkeling nog extra vertraging kan oplopen. Operaties en medische behandelingen zijn nodig om de gevolgen van gehemeltespleet zo klein mogelijk te maken.

Verbale ontwikkelingsdyspraxie
Soms komt het leren praten niet of moeizaam op gang. Kinderen spreken dan niet of verkeerd. Een mogelijke oorzaak hiervan noemen we een verbale ontwikkelingsdyspraxie. Dit is een spraakstoornis die te maken heeft met de beweging: de mond wil niet op de juiste manier bewegen. Het kind heeft problemen met het programmeren, afstemmen en controleren van de bewegingen die nodig zijn voor het spreken.

Door deze stoornis zijn de klanken soms onherkenbaar of ze komen in het woord op de verkeerde plaats terecht. Het komt voor dat het kind de klank wel in het ene woord kan maken en niet in het andere. Het kan zelfs zo zijn dat een klank of woord niet uitgesproken kan worden, terwijl het op een ander moment wel lukt. Ook andere activiteiten van de mond kunnen problemen geven zoals eten, drinken, blazen en zuigen.

Het niet of slecht spreken leidt tot problemen in de communicatie. Het kind kan namelijk niet of nauwelijks duidelijk maken wat het wil en wordt daarom soms niet begrepen door zijn omgeving. Kinderen met deze problemen hebben deskundige hulp nodig want het gaat om een stoornis die zich niet vanzelf herstelt.