De stem is het middel om verstaanbaar te communiceren met anderen. Klankkleur, luidheid, toonhoogte spelen mee in hoe uw boodschap overkomt. Wat u zegt kan een andere betekenis krijgen door de manier waarop u de woorden uitspreekt.

Wat is een zwakke stem?
Een zwakke stem is een in aanleg beperkte stem die vaak en snel hees en/ of schor wordt. De mogelijkheden van de stem zijn zeer persoonsgebonden. Het stemapparaat, de larynx (strottenhoofd), is niet bij alle mensen hetzelfde gebouwd. Er bestaan verschillen in grootte, vorm en skeletopbouw. Dit verklaart ook het verschil tussen een mannen- en vrouwenstem.

De bouw van de larynx bepaalt in belangrijke mate hoe sterk de stem is. Bij een zwakke stem is er meer kracht en spierspanning nodig om met een gemiddelde luidheid te spreken en om dit langere tijd vol te houden. Vaak leidt dit tot overbelasting en verkeerd gebruik van de stem. Heesheid, pijnklachten en vermoeidheid bij het spreken zijn het gevolg. Veel schrapen, kuchen en hoesten is enerzijds het gevolg van deze irritaties, maar verergert anderzijds de klachten.

Vooral in spreekberoepen zal een zwakke stem tot problemen leiden. De stem heeft dan te weinig draagkracht om bijvoorbeeld les te geven in rumoerige klaslokalen; of de stem laat het afweten bij (langdurig) spreken in een grote ruimte. Ook zingen in een koor kan dan stemproblemen geven.

Stembandknobbeltjes of poliepen
Stemproblemen kunnen zich op verschillende manieren uiten, onder andere door langdurige heesheid, keelpijn of het gevoel moe te worden van praten. Stembandknobbeltjes, stembandpoliepen, kleine verdikkingen waardoor de stembanden niet goed kunnen sluiten kunnen hiervan de oorzaak zijn. Een chirurgische ingreep is hierbij mogelijk noodzakelijk. De logopedist zal in zo´n geval ondersteuning bieden bij het herstel na een dergelijke ingreep door diverse vormen van stemtraining.

Hoge of lage spreekstem
Een te hoge of een te lage spreekstem kan diverse oorzaken hebben. Er kunnen fysieke oorzaken aan ten grondslag liggen zoals een onvolledig verlopen stemdaling in de puberteit of problemen met de hormoonspiegel. Maar de problemen kunnen ook ontstaan door verkeerd stemgebruik. Mensen die te hoog of juist te laag spreken kunnen problemen krijgen met hun stem, zoals heesheid en keelpijn, maar ook komt het voor dat ze psychische problemen krijgen omdat hun stem niet aansluit bij de verwachting van mensen.

Verkeerd stemgebruik
Als de stem te intensief of verkeerd wordt gebruikt, kunnen er ook klachten ontstaan. Vaak voelt de keel pijnlijk en branderig of zelfs dichtgeknepen aan. Of mensen hebben het gevoel dat er iets in hun keel zit dat ze niet weggeslikt krijgen. Verkeerd stemgebruik is een veel voorkomend probleem. Een goed stemgebruik is erg belangrijk voor beroepssprekers (bijvoorbeeld leerkrachten).

Heesheid
Dit probleem hebben mensen regelmatig bij een verkoudheid en dan is het na enkele dagen weer over, maar als de stem voor een langere periode schor, krakerig, met een ruis of hees klinkt, kan er meer aan de hand zijn, zoals het verkeerd gebruiken van de stem of een in aanleg zwakke stem.

Stembandoedeem
Door roken of zeer intensief stemgebruik kan er een vochtophoping ontstaan waardoor stembanden niet meer goed kunnen sluiten. Het gevolg hiervan is dat de stem steeds schor of hees klinkt. Daarom is chirurgisch ingrijpen hierbij vaak noodzakelijk. Tevens is logopedische begeleiding van belang.

Stembandverlamming
Mensen met een gehele of gedeeltelijke stembandverlamming hebben vaak allerlei klachten. Hun stem klinkt hees, valt regelmatig weg, of hoge en lage tonen kunnen niet worden gemaakt met de stem. De logopedist kan advies geven over hoe te stem wel goed te gebruiken

Wilt u meer informatie over deze en andere stemproblemen?

www.kno.nl